Maritimar eldsálir og sjóvinnugransking í Føroyum

Fyri umleið 140 árum síðan byrjaðu føroyingar at standa við vaðbeini og at verða sjómenn. Tað, sum hendi tá við salt- og klippfiskaframleiðsluni, broytti Føroyar og svarar til ídnaðargerðingina aðrastaðni. Síðan tá, er hend ein øðilig broyting, og Føroyar hava ment eina stóra teggju av fyritøkum innan sjóvinnuna. Í dag snýr tað seg ikki bert um fiskivinnu, men eisini um aðra sjóvinnu, sum arbeiðir á heimsins høvum í víðastu merking. Her hava vit føroyingar eitt stórt potentiali, sum vit kunnu vaksa um og menna. Fyritøkan Vónin hevur t.d. dugað støðugt at tillaga og endurnýggja seg og varð av tí sama kosin sum ársins virki enn eina ferð.

Tillaging er týdningarmikil, um vit vilja vøkstur. Vit hava góðar sjómenn, vælútbúnar skipsførarar og maskinmeistarar við hollum royndum, og vit hava ein góðan Vinnuháskúla. Føroyar hava, er mær sagt, eina ta bestu og mest attraktivu altjóða skattaskipanina fyri skip í altjóða sigling – FAS-skipanin. FAS-skipanin hevur fingið nógv skip til Føroya, og í dag eru fleiri føroyskar fyritøkur í starvast við at umsita hesi skip og nýta gott av FAS-skipanini, sum hevur drigið nógv arbeiði til Føroya og kann draga uppaftur meira. Einki er fullkomið, serliga tá talan er um kompleks viðurskifti, men við eini áhaldandi tillaging skuldi borið til at gagna øllum pørtum.

Maritimu eldsálirnar mugu ikki sløkkjast
Um stutta tíð verður Vinnuháskúlin partur av Fróðskaparsetrinum við skyldu til at granska og skipa fyri miðvísari sjóvinnuligari nýskapan og gransking í Føroyum. Ein gransking, sum fyrst og fremst skal fáa fram nýggjan kunnleika og vitan innan alt tað maritima, soleiðis at hetta vinnuøkið skal kunna skapa størri inntøkugrundarlag fyri land okkara. Skal hetta eydnast, er tað neyðugt frá byrjan at taka tey uppí, sum hava vitan, og sum hava fingurin á pulsinum í hesari vinnu. Tað er av alstórum týdningi at fáa lýst, hvat hendan vinna snýr seg um, og teir møguleikar henda vinnan ber í sær fyri búskaparligan vøkstur í Føroyum. Í dag framleiða og selja vit ikki bert lutir og tøkni, men sanniliga eisini tænastur, kunnleika, vitan og álit. Eldsálirnar í tí føroysku maritimu vinnuni duga, vita og vilja, men eldhugur teirra má ikki sløkkjast, login skal verða hildin brennandi. Tí mugu vit longu nú leggja lunnar undir ta sjóvinnugransking, sum skal fara fram á Vinnuháskúlanum, fáa fatur á teimum røttu granskarunum, og spurdómarnir eiga at setast í samvirkan við maritimu vinnuna, Tá praktikarar og teoretikarar arbeiða hond í hond, kemur nakað burturúr. Vit mugu sum skjótast stinga út í kortið, halda kósina, og vit mugu taka avgerðir og halda tær.

Vit mugu vísa “rettidig omhu”
Tøkniligu samskiftismøguleikarnir í dag gera, at vit, sum ongantíð fyrr, kunnu halda okkum til á flestu økjum í teirri sjóvinnuligu menningini. Vit mugu gera tað lættari at menna eina altjóða maritima vinnugrein á Føroyalandi, sum kann verða ein tann fremsta til at skapa vøkstur og inntøkur til landið. Fyritreytin er, at tann umsiting, sum tekur sær av hesum, kennir sína vitjunartíð, er skjót og effektiv og sýnir tað, sum Mærsk rópar “rettidig omhu”. Tað merkir, at politiski myndugleikin sleppur fyrisitingini burturúr møguligari tálmandi býrokratiskari óvissu, so tað ikki køvir eldhuga og sløkkir eldsálir, sum brenna fyri gransking, nýskapan og vøkstri. Tað skal verða lættari og rættari. Skil skal sjálvandi verða á, so vinningur og vøkstur ikki fer millum skins og hold, men verður øllum pørtum at gagni, bæði samfelagnum og teirri maritimu vinnuni sjálvari. Hesum vil eg millum annað arbeiða fyri, um eg verði valdur á ting.